Structural interrelations: Πολυκατοικία στα νότια προάστια

Μια πολυεπίπεδη πολυκατοικία σχεδιασμένη από το αρχιτεκτονικό γραφείο Τάσου Μπίρη – Σοφίας Τσιράκη & Συνεργατών, με έμφαση στη συνύπαρξη και στη σύνδεση του κτιρίου με την ευρύτερη γειτονιά.

Σε ένα ασφυκτικά μικρό οικόπεδο οι σημαντικές δεσμεύσεις από τον κτιριοδομικό κανονισμό, οι λειτουργικές απαιτήσεις αλλά και το ιδιαίτερα χαμηλά προβλεπόμενο κόστος, λόγω της διαδικασίας της αντιπαροχής, γίνονται πρόκληση για την πραγματοποίηση μιας πολυεπίπεδης συνθετικής πρότασης, τόσο σε επίπεδο νοηματικό, όσο και σε αυτό της κατασκευαστικής, υλικής έκφρασης. Επιχειρείται έτσι, η ζωντανή σχέση με την περιβάλλουσα γειτονιά, καθώς και η διαλεκτική, διαδραστική συνθήκη συν-κατοίκησης και συλλογικής ζωής, με τη δημόσια κοινωνική διάσταση και επικοινωνία να τοποθετείται ως κεντρικό ζήτημα προβληματισμού για τον καθημερινό βίο των κατοίκων.

Η πολυκατοικία, ιδιαιτέρως υψίκορμη και μετωπική, έχει τριμερή οργάνωση, και χαρακτηρίζεται από τη διάκριση των λειτουργικών της ενοτήτων (κατακόρυφες κινήσεις, υπαίθριοι και κλειστοί χώροι, δώμα). Στο πλαίσιο της προσπάθειας ανάδειξης της συνθετικής δομής, η πρόταση αποτελείται από την pilotis, τον κεντρικό κορμό και την στέψη-πέργκολα, που ολοκληρώνει τη στερεομετρία της σύνθεσης προς τον ουρανό.

Σύμφωνα με τις κανονιστικές αρχές της στοιχειακής σύνθεσης, η γεωμετρία, το σχήμα και η μορφή του θέματος εκφράζουν τη δομή και τον στατικό φορέα, ο οποίος και αποτελείται από ένα τοίχωμα σχήματος Γ -το οποίο και ορίζει τη μεσοτοιχία με τα γειτονικά οικόπεδα- τον κύκλο του κλιμακοστασίου και ένα μεγάλο τοίχωμα τραπεζοειδούς σχήματος που επιτρέπει τη δημιουργία του μεγάλου γωνιακού προβόλου. Τα επιμέρους άλλα μη φέροντα στοιχεία -μεταλλικά κιγκλιδώματα, κουφώματα αλουμινίου και τοίχοι πλήρωσης επιχρισμένοι με σοβά- συμπληρώνουν τη σύνθεση.

Η χρήση του ανεπίχρηστου, άβαφου εμφανούς σκυροδέματος έχει την ιδιαίτερή της σημασία. Τόσο σε σχέση με τη συγκρότηση ενός τρόπου σκέψης και πράξης που εκφράζεται με συγκεκριμένο, διακριτό αρχιτεκτονικό συντακτικό ήδη από τις πρώτες γραμμές, την κεντρική ιδέα και τη συνακόλουθη δομική συγκρότηση, όσο και με την ανάγκη η κατασκευή να έχει εξαρχής λιτότητα, καθαρότητα και να φτάνει σχεδόν στην πλήρη ολοκλήρωσή της από την αρχή, με την υλοποίηση του στατικού φορέα, ο οποίος και αναδεικνύεται σε πρωτεύουσα συνθετική συνιστώσα.

Έτσι, ο στατικός φορέας και η αξιοποίηση των κατασκευαστικών και αισθητικών δυνατοτήτων του, η σαφήνεια (εξωτερικά και εσωτερικά) της δομής μέσω της διαφάνειας της ροής του χώρου στην κάτοψη και την τομή και η σημασία της καθαρής γεωμετρίας, η ευκρινής σχέση και άρθρωση των συνθετικών μελών, σαν σύστημα “lego”, αποτελούν βασικά στοιχεία αυτής της αρχιτεκτονικής τυπολογικής γλώσσας.

Σημειώνεται ότι επιχειρείται η αναίρεση της επανάληψης ορόφων και εξωστών, όπως και η ουδέτερη μετωπική αναφορά προς την απέναντι θέα. Αντίθετα, η καθαρή δομική διάρθρωση επιτρέπει την αντιστικτική σχέση και επικοινωνία μεταξύ των υπαίθριων ή ημιυπαίθριων χώρων, που στη θέση της μονοδιάστατης ιδιώτευσης με τον χώρο, διαμορφώνεται μια μικρή γειτονιά καθ’ ύψος διαγώνιων σχέσεων συν-βίωσης, για όποιον το επιθυμεί.

Ταυτότητα έργου

Αρχιτεκτονική Μελέτη, Μελέτη Εφαρμογής & ΕπίβλεψηΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΑΣΟΥ ΜΠΙΡΗ – ΣΟΦΙΑΣ ΤΣΙΡΑΚΗ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ
Σοφία Τσιράκη, Αρχιτέκτων Μηχ. ΕΜΠ, Καθηγήτρια ΕΜΠ
Μάγδα Χαμπάλογλου Αρχιτέκτων Μηχ. ΔΠΘ
Στατική ΜελέτηΝικόλαος Δέτσης, Πολιτικός Μηχ. ΑΠΘ
Ηλεκτρομηχανολογική ΜελέτηΓιώργος Μυλονογιάννης, Μηχανολόγος Μηχ. ΕΜΠ
Κατασκευαστής αλουμινίουFRAME A.E.
Μελέτη2020
Kατασκευή2023
ΦωτογραφίεςΜπ. Λουιζίδης, Κ. Γλυνού

16ο Συνέδριο alumini
«Αλουμίνιο & Αρχιτεκτονική»