Η κλιματική αλλαγή αποτελεί άμεσο αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας, με τον κατασκευαστικό τομέα να συμβάλλει σημαντικά σε αυτό το φαινόμενο. Ένα από τα πρώτα βήματα για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι η επιλογή κατάλληλων υλικών. Ο βασικός ευρωπαϊκός κανονισμός, γνωστός ως ESPR, ορίζει το πλαίσιο για όλα τα προϊόντα που διακινούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπεριλαμβανομένων και των δομικών υλικών. Πιο συγκεκριμένα, ο Κανονισμός Δομικών Προϊόντων (CPR 305/2011) διασφαλίζει ότι τα προϊόντα πληρούν τα πρότυπα απόδοσης και ασφάλειας της ΕΕ, όπως πιστοποιείται από τη σήμανση CE. Ο CPR αλληλεπιδρά με άλλους κανονισμούς, όπως αυτούς που αφορούν τις επικίνδυνες ουσίες και τη διαχείριση αποβλήτων.

Ο Κανονισμός Δομικών Προϊόντων (CPR) αναθεωρείται φέτος, με στόχο την ενσωμάτωση βασικών περιβαλλοντικών στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030, η αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο 40% και η ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας. Η ανάγκη για αναθεώρηση προκύπτει από το γεγονός ότι τα κτίρια καταναλώνουν το 40% της παγκόσμιας ενέργειας, ευθύνονται για το 30% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, το 30% των αποβλήτων και το 4% των εκπομπών σωματιδίων. Πρόκειται για ποσοστά που δεν μπορούν να αγνοηθούν.

Αρχικά, ο CPR στόχευε στην εναρμόνιση των όρων εμπορίας δομικών υλικών μεταξύ των κρατών-μελών. Πλέον, με τη νέα αναθεώρηση, εισάγεται μια σημαντική καινοτομία: η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας ως βασικής προϋπόθεσης.

Ποιες αλλαγές περιλαμβάνει ο αναθεωρημένος CPR

Στον αναθεωρημένο CPR, η δήλωση επίδοσης του κατασκευαστή (DoP) επεκτείνεται με τη συμπερίληψη δήλωσης συμμόρφωσης (DoP), η οποία θα περιλαμβάνει νέες νομοθετικές ρυθμίσεις και την εισαγωγή της δήλωσης περιβαλλοντικών επιδόσεων, που θα συνδέεται με τη γνωστή σήμανση CE. Ορισμένα άρθρα του νέου κανονισμού θα εφαρμοστούν άμεσα, ενώ άλλα σταδιακά.

Τα προϊόντα που φέρουν τη σήμανση CE θα είναι υποχρεωμένα να δηλώνουν τέσσερις βασικούς δείκτες, με τον σημαντικότερο να αφορά την ποσοτικοποίηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, όπως προκύπτει μέσω της μελέτης κύκλου ζωής (LCA) του προϊόντος, η οποία μετρά τις ισοδύναμες εκπομπές άνθρακα. Μέχρι το τέλος του 2028, θα προστεθούν επιπλέον εννέα δείκτες, οι οποίοι θα είναι επίσης υποχρεωτικοί για τη δήλωση CE, καλύπτοντας θέματα όπως η καταστροφή του περιβάλλοντος και άλλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Προβλέπονται, επίσης, ρυθμίσεις που επιτρέπουν στους παραγωγούς, σε εθελοντική βάση, να δηλώνουν επιπλέον χαρακτηριστικά των προϊόντων τους, τα οποία προωθούν την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, όπως η διαδικασία αλλά και η ευκολία ανακύκλωσης.

Το ψηφιακό διαβατήριο προϊόντος

Μια σημαντική καινοτομία του νέου κανονισμού είναι το ψηφιακό διαβατήριο προϊόντος, ένα ψηφιακό αρχείο που περιλαμβάνει χρήσιμες πληροφορίες για τον καταναλωτή, όπως:

• Οδηγίες για το προϊόν (πώς ανακυκλώνεται, πώς εγκαθίσταται, κ.ά.).
• Τη δήλωση επίδοσης και συμμόρφωσης (DoP) και άλλες πληροφορίες για την ασφαλή χρήση του προϊόντος.
• Στοιχεία ιχνηλασιμότητας, όπως η προέλευση των πρώτων υλών, η διαδικασία παραγωγής και ο αριθμός παρτίδας.

Το ψηφιακό διαβατήριο αναμένεται να βελτιώσει τόσο την ποιότητα του προϊόντος όσο και τη βιωσιμότητά του και θα τεθεί σε ισχύ εντός του 2026.

Επιπλέον, οι παραγωγοί θα έχουν την υποχρέωση να προσθέτουν ειδική σήμανση στα  προϊόντα που προορίζονται αποκλειστικά για επαγγελματική χρήση, ενώ θα πρέπει να τηρούν αρχείο για την αλυσίδα εφοδιασμού για δέκα χρόνια, κάτι που θα διευκολύνει την ιχνηλασιμότητα και θα υποστηρίξει τη διαδικασία επισκευής των προϊόντων.

Αλλαγές στο σύστημα αξιολόγησης και επαλήθευσης

Με την αναθεώρηση του CPR, oι διαδικασίες ελέγχου συμμόρφωσης στους κανονισμούς και τα πρότυπα ενισχύονται. Το νέο σύστημα διασφαλίζει τη σταθερότητα της επίδοσης ενός προϊόντος, ανάλογα με τη χρήση και το ρίσκο του. Μια σημαντική καινοτομία είναι η εισαγωγή της κατηγορίας 3⁺, η οποία αξιολογεί την περιβαλλοντική βιωσιμότητα των προϊόντων. Η διαδικασία περιλαμβάνει τόσο τον παραγωγό όσο και τον κοινοποιημένο οργανισμό που διενεργεί την επιθεώρηση και την επαλήθευση.

Επιπτώσεις στην αγορά

Οι αλλαγές δεν επηρεάζουν μόνο τους παραγωγούς, αλλά και τους επαγγελματίες που επιλέγουν προϊόντα για τα έργα τους, όπως είναι οι αρχιτέκτονες και οι σχεδιαστές. Οι παραγωγοί καλούνται να υιοθετήσουν μια νέα νοοτροπία σχεδιασμού, εστιάζοντας σε:

• Αύξηση του ανακυκλωμένου περιεχομένου στα προϊόντα.
• Βελτίωση της ανακυκλωσιμότητας.
• Ανθεκτικότητα και δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης.
• Μείωση των αποβλήτων.

Αυτή η διαδικασία απαιτεί ανάλυση και μελέτη μέσω εργαλείων ποσοτικοποίησης, όπως αυτά που παρέχουν οι σύγχρονες πιστοποιήσεις.

Από την άλλη, οι αρχιτέκτονες και οι σχεδιαστές καλούνται να επιλέγουν πιστοποιημένα υλικά για την υλοποίηση των έργων τους, που συμμορφώνονται με τα κριτήρια του κανονισμού, που έχουν μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, είναι πιο ποιοτικά και  τηρούν τις υποχρεωτικές ελάχιστες απαιτήσεις περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.

Η αναθεώρηση του Κανονισμού Δομικών Προϊόντων (CPR) σηματοδοτεί μια νέα εποχή για τον κατασκευαστικό κλάδο, θέτοντας στο επίκεντρο την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος. Οι νέες απαιτήσεις και διαδικασίες συμμόρφωσης αποτελούν μια πρόκληση, αλλά και μια μοναδική ευκαιρία για καινοτομία και υπεύθυνη παραγωγή. Με τη σωστή προετοιμασία και τη συνεργασία όλων των φορέων της αγοράς, η βιομηχανία μπορεί να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες, συμβάλλοντας ενεργά στην προστασία του περιβάλλοντος και στη δημιουργία ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος για τις επόμενες γενιές.

Παρακολουθήστε όλη την ομιλία του Γιώργου Μάνου, Certifications Engineer & CTS στην Elval Colour, στα Πρακτικά του 16ου Συνεδρίου alumini “Αλουμίνιο και Αρχιτεκτονική”.