Κυρία Ίτσιου, το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μια έντονη δραστηριότητα στον τομέα κατασκευής και ανακαίνισης ακινήτων στη χώρα μας, τη στιγμή, μάλιστα, που στην Ευρώπη, αν δεν κάνω λάθος, είναι εμφανής μια στασιμότητα, αν όχι μια κάμψη στις κατασκευές. Πού, κατά τη γνώμη σας, οφείλεται αυτή η εγχώρια ανοδική πορεία;

Η Ελλάδα, μετά από μια μακρά περίοδο ύφεσης, προσπαθεί να προλάβει τις εξελίξεις και την ανάκαμψη που ήρθε καθυστερημένα. Η πανδημία, παρά τις δυσκολίες που δημιούργησε, άνοιξε επίσης νέες ευκαιρίες στον κτιριακό κλάδο, ενισχύοντας τη ζήτηση για ποιοτικά επαγγελματικά ακίνητα που παρέχουν ασφάλεια και ευεξία στους εργαζομένους, καθώς και τουριστικά ακίνητα για την αυξημένη τουριστική κίνηση. Επιπλέον, οι σχετικά χαμηλές τιμές ακινήτων στην Ελλάδα, συγκριτικά με άλλες χώρες, την καθιστούν εξαιρετική επιλογή για ξένους επενδυτές. Αυτή η νέα πραγματικότητα δημιουργεί μια ευκαιρία για την Ελλάδα να επιστρέψει στην ανάπτυξη και να επανακτήσει τη θέση της στη διεθνή σκηνή.

Ποιος είναι ο ρόλος ενός developer, όπως η DIMAND, σε αυτή την πορεία και γενικότερα στις κατασκευές; Συμβάλλει στην αυξημένη ζήτηση και με ποιον τρόπο;

Η DIMAND, ακόμη και κατά τη διάρκεια της κρίσης, πρόβαλε ένα χαρακτηριστικό που έλειπε από τα κτίρια της εποχής, αυτό της βιωσιμότητας. Από τότε έχουμε επηρεάσει θετικά την αγορά, ενθαρρύνοντας πολλούς Developers να αναπτύσσουν βιοκλιματικά, ποιοτικά κτίρια. Ο ρόλος μας είναι να δημιουργούμε το σωστό προϊόν έγκαιρα, διασφαλίζοντας τη βιώσιμη ανάπτυξη. Σε ό,τι αφορά την DIMAND θα έλεγα ότι στόχος μας είναι να λειτουργούμε ολιστικά και όχι αποσπασματικά, να αναπτύσσουμε όχι μόνο κτίρια αλλά ολόκληρες γειτονιές και να έχουμε περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο στις γειτονιές στις οποίες δραστηριοποιούμαστε. Πιο απλά, και όπως λέει και το μότο μας: «Δημιουργούμε τις πόλεις που θέλουμε να ζούμε».

Υπάρχουν αγοραστές για όλα τα ακίνητα που κατασκευάζονται; Πού εντοπίζεται η μεγαλύτερη ζήτηση και για ποιο λόγο;

Οι επενδυτές έχουν στρέψει την προσοχή τους στη δημιουργία portfolio πράσινων ακίνητων, κυρίως για χρηματοοικονομικούς λόγους και την ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG, ενώ, από την άλλη, οι end users, οι τελικοί χρήστες των κτιρίων, επιδιώκουν κυρίως την προώθηση των κριτηρίων ESG και την ενίσχυση της ευεξίας των εργαζομένων τους. Πιο έντονη είναι η ζήτηση σε επαγγελματικά ακίνητα, λόγω του ότι οι εταιρείες προσπαθούν να επαναφέρουν τους εργαζομένους στα γραφεία τους. Βλέπετε, αν και η πανδημία δημιούργησε το κίνημα work from home, παρατηρείται δυσκολία στην ανάπτυξη εταιρικής κουλτούρας και στο «δέσιμο» των εργαζομένων με αυτόν τον τρόπο εργασίας. Έτσι, οι μεγάλες εταιρείες προσπαθούν, επενδύοντας σε νέες εγκαταστάσεις, να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον το οποίο θα προσφέρει πολλά περισσότερα από έναν εργασιακό χώρο, θα προσφέρει εμπειρίες.

Ποια είναι η κατάσταση στην κατασκευαστική αγορά και στην αγορά ακινήτων σήμερα; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της αγοράς;

Η κατασκευαστική αγορά βρίσκεται σε μια σημαντική ανοδική πορεία, με αυξημένη ζήτηση για ακίνητα, και αυτό συμβαίνει για πολλούς λόγους. Εκτός των επαγγελματικών ακινήτων, που όπως προανέφερα, υπάρχει μεγάλη ζήτηση, παρατηρούμε επίσης μια τεράστια ανάγκη για κατοικίες. Παράλληλα, με τόσο μεγάλο υφιστάμενο κτιριακό απόθεμα είναι επιτακτική η ανάγκη του repurposing και repositioning αυτών των ακινήτων, τόσο για να ικανοποιηθεί αυτή η ζήτηση, αλλά και για να μειωθεί το ανθρακικό αποτύπωμα.

Ποιες είναι οι πιο σημαντικές προκλήσεις όσον αφορά την αγορά ακινήτων;

Μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις που ήδη αντιμετωπίζουμε αλλά διαφαίνεται ότι θα ενταθεί περισσότερο σύντομα, είναι η έλλειψη εργατοτεχνικού προσωπικού και το αυξημένο κόστος κατασκευής. Είναι σημαντικό να εξετάσει κάνεις τι κάνει ο κλάδος για να αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα.

Υπάρχουν κάποιες τάσεις που επικρατούν σήμερα και που προβλέπετε ότι θα επηρεάσουν τη μελλοντική πορεία του τομέα κατασκευών και ακινήτων;

Η κυρίαρχη τάση είναι το decarbonization και η βέλτιστη διαχείριση των πόρων στην ανάπτυξη των ακινήτων. Στην Ελλάδα ακόμη η αγορά δεν είναι πλήρως έτοιμη για να ανταποκριθεί σε αυτές τις τάσεις. Η πλειοψηφία των επαγγελματιών του κλάδου δεν έχει γνώση σε αυτά τα θέματα, συνεπώς είναι επιτακτική η ανάγκη εκπαίδευσης των εργαζομένων του κλάδου σε όλα τα επίπεδα.

Περισσότερα για το παρόν και το μέλλον της αγοράς κατασκευών και ακινήτων, μπορείτε να ακούσετε στην ομιλία της Όλγας Ίτσιου στο 1ο Συνέδριο Glass Forum, που θα γίνει 3-5 Νοεμβρίου 2023, στο Μουσείο Μπενάκη/Πειραιώς 138 στην Αθήνα.