Ο Πύργος Πειραιά, ένα αρχιτεκτονικό τοπόσημο που είχε εγκαταλειφθεί για πολλά χρόνια, ανακατασκευάστηκε, αναδεικνύοντας την ευρύτερη περιοχή του Πειραιά. Θεωρείται δε, ένα από τα σημαντικότερα έργα στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Θα θέλατε να μας εξηγήσετε γιατί;

Ο Πύργος Πειραιά από την εγκατάλειψή του μέχρι την ανακατασκευή και λειτουργία του, αποτελεί ένα πρότυπο επένδυσης με όρους σεβασμού προς το περιβάλλον και τους χρήστες του. Θα πιστοποιηθεί ως ο πρώτος «πράσινος» πύργος με LEED PLATINUM, μια πιστοποίηση που αφορά τόσο στα υλικά, στον μηχανολογικό εξοπλισμό και στις εργασίες ανακατασκευής, όσο και στη λειτουργία του, με στόχο το ελάχιστο δυνατόν περιβαλλοντικό αποτύπωμα και τη μικρότερη δυνατή κατανάλωση ενέργειας και φυσικών πόρων. Επίσης, θα πιστοποιηθεί ως κτίριο που θα ενισχύει την υγεία και την ευεξία των χρηστών μέσω του προτύπου WELL, το οποίο αποτελεί το πιο διαδεδομένο εργαλείο πιστοποίησης υγείας και ευεξίας. Εν κατακλείδι, η ολοκλήρωση και η λειτουργία του Πύργου έχει άμεσο θετικό αντίκτυπο στην πόλη του Πειραιά και «δείχνει τον δρόμο» της αξιοποίησης του κτιριακού δυναμικού της χώρας προς φιλικότερα για τον χρήστη και το περιβάλλον κτίρια.

Ποιος είναι ο ρόλος της DIMAND στην κατασκευή του έργου και ποιος ο δικός σας προσωπικά;

Ο ρόλος της DIMAND είναι διττός. Από τη μια πλευρά αποτελεί έναν από τους τρεις επενδυτές της Piraeus Tower ΑΕ, στην οποία μετέχουν η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) και η PRODEA Investments. Από την άλλη είναι ο Σύμβουλος Ανάπτυξης (ΣΥ.ΑΝ.) του έργου. Ο δικός μου ρόλος είναι του Project Manager.

Φαντάζομαι ότι οι προκλήσεις στην ανακατασκευή ενός τέτοιου κτιρίου, 22 ορόφων, ήταν πολλές. Ποιες από αυτές θα λέγατε ότι ήταν οι πιο σημαντικές και πώς αντιμετωπίστηκαν;

Οι προκλήσεις ήταν όντως πολλές. Γυρίζοντας πίσω τον χρόνο θα έλεγα πως η πρώτη μεγάλη πρόκληση ήταν να κατανοήσουμε τη δομή του κτιρίου. Τα σχέδια που είχαμε στη διάθεσή μας ήταν ελάχιστα και δεν αποτύπωναν την πραγματικότητα. Για τον λόγο αυτό αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε την τελευταία λέξη της τεχνολογίας Scan to BIM. Αποτυπώσαμε χιλιοστό χιλιοστό τον φέροντα οργανισμό του κτιρίου. Είχαμε τον πραγματικό φορέα «στα χέρια» μας. Πάνω σε αυτό βασίστηκε όλη η μελέτη και η κατασκευή.

Η δεύτερη πρόκληση προέκυψε εντελώς ξαφνικά. Ήταν η χρεωκοπία του βασικού υπεργολάβου της όψης. Μια διεθνής, μεγάλη εταιρεία, χρεωκόπησε, με αποτέλεσμα να σταματήσει η παραγωγή των unitize πανέλων. Βρέθηκε μια κοινά αποδεκτή λύση, η οποία επέφερε κάποια χρονική καθυστέρηση, και έπρεπε να αναπροσαρμοστεί το πρόγραμμα των εργασιών.

Ποιος ήταν ο ρόλος του αλουμινίου στη διαδικασία ανακατασκευής; 

Ας θυμηθούμε για λίγο την παλιά όψη. Το podium είχε όψεις από πάνελ αλουμινίου με μικρά ανοίγματα. Οι όψεις του Πύργου ήταν κατασκευασμένες από κουφώματα αλουμινίου με πάνελ αλουμινίου. Όψεις κατασκευασμένες το 1983, οι οποίες ανακυκλώθηκαν στο 99%!

Ας δούμε τη σημερινή όψη. Το αλουμίνιο κυριαρχεί, δίνοντας μια άλλη μορφή στο κτίριο. Τα πάνελ unitize, που τοποθετήθηκαν για πρώτη φορά σε κτίριο στην Ελλάδα, κατασκευάστηκαν με ελληνικά προφίλ, ειδικά σχεδιασμένα για τον Πύργο. Τα σκίαστρα και αυτά κατασκευάστηκαν από ελληνικά χέρια. Δύο ελληνικές εταιρείες αλουμινίου κατασκεύασαν τα προφίλ, η μια για το unitize system του Πύργου και η άλλη για το stick του podium.

Συνεπώς, ο ρόλος του αλουμινίου είναι κυρίαρχος στις όψεις αλλά και στη συμπεριφορά του κτιρίου, τόσο από ενεργειακής άποψης όσο και ως βασικός παράγοντας ανακύκλωσης, άρα σεβασμού προς το περιβάλλον.

Όπως αναφέρατε ήδη, ο Πύργος Πειραιά είναι το πρώτο “πράσινο” πολυώροφο κτίριο της Ελλάδας με πιστοποίηση LEED. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;

Το «πράσινο» κτίριο ξεκινά από την πρώτη πράξη. Τον σχεδιασμό. Εκεί μπήκαν οι βάσεις του σχεδιασμού με γνώμονα την ελαχιστοποίηση της δαπανούμενης ενέργειας στη λειτουργία του Πύργου. Επιλέχθηκαν υλικά και διαδικασίες κατασκευής φιλικά προς το περιβάλλον. Σκεφτείτε ότι όλη η παλιά όψη του Πύργου ανακυκλώθηκε στο 99%. Ανακυκλώσαμε για πρώτη φορά στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων τα υαλοστάσια, διαδικασία χρονοβόρα με αυξημένο κόστος αλλά και αυξημένο περιβαλλοντικό όφελος. Στείλαμε σε εργοστάσιο της Ρουμανίας προς ανακύκλωση 126 τόνους υαλοστασίων διαφόρων τύπων και ένα ποσοστό από αυτά «γύρισε» στα νέα υαλοστάσια. Επίσης τα μηχανήματα κλιματισμού, αερισμού κλπ. έχουν χαμηλές καταναλώσεις και λειτουργούν με ειδικά προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας. Ο εσωτερικός φωτισμός προσαρμόζεται ανάλογα με το φυσικό φως, τα είδη υγιεινής καταναλώνουν πολύ μικρές ποσότητες νερού ανά χρήση και, τέλος, όλα τα όμβρια αποθηκεύονται σε υπόγειες δεξαμενές και με αυτά αρδεύουμε τα 1.000 τ.μ. φύτευσης. Να προσθέσω τα 500 τ.μ. περίπου φωτοβολταϊκών πάνελ που βρίσκονται στο δώμα και συμβάλουν με ποσοστό 5-6% στη συνολική απαιτούμενη ηλεκτρική ενέργεια του κτιρίου.

Όμως δε σταματάμε εκεί. Κατά τη λειτουργία του κτιρίου, οι χρήστες είναι υποχρεωμένοι να διαχωρίζουν τα απορρίμματά τους και αυτά τα διαθέτουμε σε κατάλληλους αποδέκτες, ώστε να διασφαλίζουμε την αειφορία και τον σεβασμό στους πόρους του περιβάλλοντος.

Εκτός από τη βιωσιμότητα, μεγάλη σημασία δόθηκε κατά την ανακατασκευή του κτιρίου και στη χρήση έξυπνης τεχνολογίας. Θα θέλατε να μας πείτε περισσότερα;

Όπως σας προανέφερα, αποτυπώσαμε τον φέροντα οργανισμό του κτιρίου με την τεχνολογία scan to BIM. Το μοντέλο αυτό ήταν η βάση σχεδιασμού. Πάνω σε αυτό δούλεψαν τα τρία αρχιτεκτονικά γραφεία και τα γραφεία των στατικών και Η/Μ μελετών. Μπορούσαμε από το γραφείο μας να βλέπουμε «ζωντανά» τη μελέτη και επιλύαμε τα προβληματικά σημεία πολύ γρήγορα. Είχαμε, κοντολογίς, τη μελέτη σε μικρότερο χρονικό διάστημα από ό,τι ένα τέτοιο πολυώροφο κτίριο θα απαιτούσε, χρησιμοποιώντας τα τρέχοντα προγράμματα.

Στο τέλος της μελέτης τα προμετρητικά δεδομένα ήταν πολύ εύκολο να εξαχθούν και να παραμετροποιηθούν, έχοντας στην ουσία σχέδια κατασκευής.

Ο εργολάβος της αποπεράτωσης του κτιρίου, βασισμένος σε αυτό το μοντέλο, θα μας παραδώσει το τελικό, με όλα τα υλικά και μηχανήματα που ενσωματώθηκαν/τοποθετήθηκαν στο κτίριο, με τέτοιον τρόπο, ώστε ο facility manager να μπορεί να παρακολουθεί τις καταναλώσεις, τις βλάβες, το πρόγραμμα συντήρησης κ.ο.κ. άμεσα.

Στο πλαίσιο της πιστοποίησης WELL, για την ευεξία και την ποιότητα εσωτερικού περιβάλλοντος των εργαζομένων, μεταξύ άλλων, η χρήση των WC γίνεται ανέπαφα, δηλαδή οι πόρτες, τα καζανάκια και οι βρύσες λειτουργούν με αισθητήρες. Αισθητήρες ποιότητας εσωτερικού και εξωτερικού αέρα βρίσκονται σε κάθε όροφο γραφείων, με ειδικά φώτα προειδοποίησης για την ποιότητα του εξωτερικού αέρα και την προτροπή προς τον χρήστη να κλείσει ή να ανοίξει τα παράθυρα.

Ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί, επίσης, στη συντήρηση του έργου. Πώς θα διασφαλιστεί η άρτια συντήρηση του κτιρίου σε βάθος χρόνου;

Το μοντέλο BIM που θα παραλάβουμε από τον εργολάβο θα έχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για κάθε ένα μηχάνημα που έχει εγκατασταθεί. Συνεπώς, ο συντηρητής έχει στη διάθεσή του όλα τα στοιχεία για να συντηρεί τα μηχανήματα. Εξάλλου, κάθε χρήστης κατά την παραλαβή του μισθίου του, έχει στα χέρια του το πρόγραμμα συντήρησης που πρέπει να ακολουθεί, ώστε ο χώρος του να διατηρεί τα αρχικά επίπεδα ποιότητας αερισμού, φωτισμού και κατανάλωσης ενέργειας.

Υπάρχει κάποια τεχνογνωσία ή κάτι που μάθατε από την εμπειρία της ανακατασκευής του Πύργου Πειραιά;

Η εισαγωγή του ΒΙΜ στη μελέτη, κατασκευή και οσονούπω στη λειτουργία του Πύργου, εξοικονομεί τελικά πόρους, σε ανθρωποώρες, σε υλικά και στην κατανάλωση ρεύματος και ύδατος μέσω της διαρκούς παρακολούθησης.

Θεωρώ πως ο τεχνικός κόσμος της χώρας δεν είναι ακόμα σε τέτοιο επίπεδο που τόσο οι εργασίες όσο και ο έλεγχος και η πιστοποίηση αυτών θα γίνονται με μεγαλύτερη συμβολή της τεχνολογίας. Κάναμε όμως μια αρχή που πιστεύω πως και άλλα κτίρια και υποδομές θα ακολουθήσουν.

Πότε αναμένεται να παραδοθεί προς χρήση το κτίριο;   

Ήδη λειτουργεί στο ισόγειο το κατάστημα της JD Sports. Το κτίριο θα λειτουργεί τμηματικά από την άνοιξη.

Κλείνοντας, ποιος θα λέγατε ότι ήταν ο πιο σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία του συγκεκριμένου έργου;

Απαντώ με μια κοινοτυπία. Οι άνθρωποί του.

Εξηγούμαι. Μπορεί να έχετε την καλύτερη ορχήστρα, με τον καλύτερο μαέστρο κι όμως κατά τη διάρκεια της συναυλίας να τρεμοπαίζουν τα φώτα του θεάτρου επειδή ο ηλεκτρολόγος δεν είχε αλλάξει μια ασφάλεια. Θα θεωρούσατε τη συναυλία επιτυχημένη;

Άρα, στο έργο ανακατασκευής του Πύργου Πειραιά, ξεκινώντας από τη Δημοτική Αρχή του Δήμου Πειραιά, τους επενδυτές -DIMAND, EBRD, PRODEA-, τους μελετητές, τους εργολάβους, υπεργολάβους, τους εργάτες, τους φύλακες και την ομάδα του Συμβούλου Ανάπτυξης, όλοι τους συνέβαλαν, ο καθένας στο ποσοστό του, στην ολοκλήρωση και συνεπώς στην επιτυχία του έργου.