Δημήτρης Νεκτάριος: «Ο κατασκευαστικός κλάδος βρίσκεται σε μια νέα τροχιά ανάπτυξης για τα επόμενα χρόνια»
Ο Δημήτρης Νεκτάριος, Financial Advisory Επικεφαλής Project Finance & Έργων ΣΔΙΤ, Partner Deloitte, μιλά στο alumini για τις εξελίξεις και τις προοπτικές που θα φέρει το 2024 στην ελληνική και διεθνή οικονομία.
Κύριε Νεκτάριε, με βάση την εμπειρία σας αλλά και τα στοιχεία που προκύπτουν από τους οικονομικούς δείκτες, σε ποια οικονομική συγκυρία βρίσκεται ο κλάδος των κατασκευών στην αυγή του 2024;
Ο κλάδος των κατασκευών βρίσκεται σε τροχιά ανάκαμψης, παρότι το διεθνές περιβάλλον έχει τις αντιφάσεις του. Τα τελευταία χρόνια οι διεθνείς και οι ευρωπαϊκές αγορές εξακολουθούν να βασανίζονται από το πρόβλημα του πληθωρισμού, τις αυξημένες τιμές, τα υψηλά κόστη και αρκετές από αυτές τις αγορές αντιμετωπίζουν προβλήματα υψηλής ανεργίας, υψηλών ρυθμών πληθωρισμού και ορισμένες μπαίνουν πλέον σε φάση ύφεσης.
Στην Ελλάδα πώς είναι τα πράγματα; Υπάρχει κάποια διαφοροποίηση;
Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στο εξωτερικό, για πρώτη φορά η Ελλάδα, παρά τα προβλήματα του πληθωρισμού, δίνει αισιόδοξα μηνύματα. Το 2022 ο πληθωρισμός ανήλθε κοντά στο 9%, αλλά αναμένεται να αποκλιμακωθεί σταδιακά το 2024 και το 2025, ενώ σημαντικά προγράμματα επενδύσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη, όπως και το Ταμείο Ανάκαμψης, δίνουν νέα ώθηση στην οικονομία.
Πέραν αυτού, η αναβάθμιση της χώρας με την τελική απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από τους περισσότερους διεθνείς οίκους, οδηγεί σε μια νέα τροχιά την οικονομία για τα επόμενα χρόνια.
Στον κλάδο των κατασκευών πού βρίσκεται η κατάσταση;
Η παγκόσμια κατασκευαστική αγορά, παρά τη συρρίκνωση που υπέστη τα περασμένα χρόνια από το 2007 και έπειτα, σήμερα βρίσκεται σε μια φάση ανάπτυξης. Το 2022 η συνολική αξία της παραγωγής ανήλθε παγκοσμίως στα 9,7 τρισ. δολάρια και τα επόμενα 15 χρόνια αναμένεται να φτάσει τα 13 τρισ. δολάρια. Φυσικά, οι αγορές της Βόρειας Αμερικής και της Μέσης Ανατολής κατέχουν τη μερίδα του λέοντος.
Πώς αποτυπώνεται στους οικονομικούς δείκτες η ανάπτυξη που σημειώνει η κατασκευαστική αγορά;
Σύμφωνα με την ετήσια διεθνή μελέτη της Deloitte για τον κατασκευαστικό κλάδο Global Powers of Construction για το 2022, οι εισηγμένες κατασκευαστικές εταιρείες παρουσιάζουν σταθερότητα διεθνώς και η απόδοσή τους, σε σχέση με το σύνολο της απόδοσης του ενεργητικού, βρίσκεται κοντά στο 4-4,5%. Ο δείκτης μόχλευσης, ουσιαστικά τα δανειακά κεφάλαια που έχουν καταφέρει να αντλήσουν την τελευταία πενταετία, κυμαίνεται σε σταθερά επίπεδα γύρω στο 35%, ενώ οι αποτιμήσεις των εταιρειών δεν παρουσιάζουν σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με τη λογιστική αξία τους.
Τέλος, ένας σημαντικός δείκτης που αφορά το πώς βλέπει το επενδυτικό κοινό τις εισηγμένες κατασκευαστικές εταιρείες, ο δείκτης αξίας επιχείρησης προς κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων, έχει παραμείνει και αυτός σταθερός τα τελευταία πέντε χρόνια.
Ποιες φαίνεται να είναι οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κατασκευαστικός κλάδος στην παρούσα φάση;
Οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κατασκευαστικός κλάδος στην παρούσα φάση, θα μπορούσαν να χωριστούν σε έξι βασικές κατηγορίες:
Όλα όσα αναφέρετε αφορούν και την ελληνική κατασκευαστική αγορά να υποθέσω;
Η ελληνική κατασκευαστική αγορά δε θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση σε αυτές τις προκλήσεις και σε αυτό το γενικό περιβάλλον. Συρρικνώθηκε σημαντικά για πάρα πολλά χρόνια και αυτή τη στιγμή η συνολική αξία παραγωγής βρίσκεται κοντά στα 8 δισ. ευρώ, με όλα τα στοιχεία και τις προβλέψεις να εκτιμούν ότι θα φτάσει τα 18,1 δισ. ευρώ μέχρι το 2025. Το νούμερο φαντάζει αστρονομικό. Μεσοπρόθεσμα, ενώ στην παρούσα φάση ο κλάδος των κατασκευών βρίσκεται στο 4%, με όρους ΑΕΠ, εκτιμάται ότι θα μπορούσε να διπλασιαστεί και να φτάσει στο 8%.
Βασική ιδιαιτερότητα της ελληνικής κατασκευαστικής αγοράς είναι το γεγονός ότι το 2019-2020 δραστηριοποιούνταν στον κλάδο περισσότερες από 61 χιλιάδες επιχειρήσεις. Είναι ένας κατακερματισμένος κλάδος με την πλειονότητα των εταιρειών να είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις, με λιγότερα από δέκα άτομα προσωπικό, με αυτοαπασχολούμενους κλπ. Στην ουσία, μόνο 20-25 εταιρείες απασχολούν πάνω από 250 άτομα και αυτό το μικρό κομμάτι της αγοράς κατέχει περίπου το 25% της συνολικής αξίας παραγωγής.
Άλλες προκλήσεις που σχετίζονται ιδιαίτερα με την ελληνική αγορά έχουν να κάνουν με το σταθερά υψηλότερο κόστος δανεισμού των ελληνικών εταιρειών, σε σχέση με το αντίστοιχο στην ευρωπαϊκή ένωση, και την αδυναμία εξεύρεσης πόρων πολλές φορές, προκειμένου να υλοποιηθούν οι επενδύσεις. Αυτή η αδυναμία, αυτό το επενδυτικό κενό, εκτιμήθηκε από την ευρωπαϊκή επιτροπή κοντά στα 14,3 δισ., δηλ 7,7% του ΑΕΠ, το οποίο πρέπει να καλυφθεί, να βρεθούν πόροι ώστε να μπορέσουν να υλοποιηθούν μεγάλα έργα υποδομών ή έργα που αφορούν ακίνητα.
Με ποιον τρόπο θα μπορούσε να καλυφθεί αυτό το επενδυτικό κενό που αναφέρατε;
Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη πολλά προγράμματα στη χώρα μας, όπως το εθνικό πρόγραμμα ανάπτυξης, συνολικών πόρων 2,9 δισ. ευρώ, και το ταμείο ανάκαμψης. Με τη σωστή χρήση αυτών των εργαλείων, είτε πρόκειται για ευρωπαϊκούς είτε για εθνικούς πόρους, υπάρχει η δυνατότητα να καλυφθεί αυτό το επενδυτικό κενό για τις επιχειρήσεις, εφόσον αξιοποιηθούν με τον κατάλληλο τρόπο.
Κλείνοντας, είστε αισιόδοξος για το μέλλον του κατασκευαστικού κλάδου;
Όπως ανέφερα ήδη, έπειτα από πολλά χρόνια ο κλάδος βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης και αισιοδοξώ ότι η σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και η χρήση των κατάλληλων πόρων και εργαλείων που προανέφερα, με ορθολογικό τρόπο, θα αποτελέσουν κινητήριες δυνάμεις για την υλοποίηση ενός νέου μοντέλου σύγχρονων υποδομών για την Ελλάδα.
Δημήτρης Νεκτάριος
Financial Advisory Επικεφαλής Project Finance & Έργων ΣΔΙΤ, Partner Deloitte
Ο Δημήτρης Νεκτάριος είναι Εταίρος (Partner) στο τμήμα Χρηματοοικονομικών Συμβουλευτικών Υπηρεσιών (Financial Advisory) της Deloitte στην Ελλάδα, έχοντας συμμετάσχει τα τελευταία 20 έτη σε σειρά έργων με εξειδίκευση σε χρηματοδοτήσεις έργων (Project Finance), επιχειρηματικά σχέδια, αποτιμήσεις εταιριών, εξαγορές και συγχωνεύσεις εταιρειών, έργα ΣΔΙΤ κλπ. Η εμπειρία του εστιάζεται κυρίως στον κλάδο των υποδομών, ενέργειας, χρηματοπιστωτικών εταιριών κλπ., έχοντας λάβει μέρος στην εκπόνηση πολυάριθμων επιχειρηματικών σχεδίων και αποτιμήσεων, καθώς επίσης και στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στον χώρο των εξαγορών και συγχωνεύσεων για λογαριασμό μεγάλων ιδιωτικών εταιριών και δημοσίων οργανισμών. Ως επικεφαλής του τομέα Project Finance & Έργων Συμπράξεων Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) έχει ενεργήσει ή ενεργεί ως σύμβουλος, είτε του δημόσιου, είτε του ιδιωτικού τομέα σε πληθώρα έργων τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
© 2023 Alumini. All rights reserved.
Developed & Designed by Energy Marketing