Κύριε Κολιόπουλε, η κυκλική οικονομία αποτελεί πλέον βασική προτεραιότητα στις κατασκευές κτιρίων, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και παγκοσμίως. Θα μπορούσατε να μας πείτε πού βρισκόμαστε σήμερα, στην Ελλάδα, σε αυτόν τον τομέα;

Η κυκλική οικονομία αποτελεί πράγματι σημαντική πρόκληση για την ανάπτυξη της ακίνητης περιουσίας. Στην Ελλάδα έχουν γίνει κάποια αρχικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, ωστόσο ο τομέας έχει να διανύσει σημαντική απόσταση προκειμένου να επιτύχει τη σύγκλιση με τις παγκόσμιες δεσμεύσεις για μετάβαση σε οικονομία μηδενικού άνθρακα.

Κυρίαρχες πρακτικές που σχετίζονται με την κυκλική οικονομία στον τομέα των ακινήτων αφορούν στην επιλογή βιώσιμων υλικών με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, την επανάχρηση, αλλά και την ανακύκλωση των κατασκευαστικών αποβλήτων, που έτσι και αλλιώς επιβάλλεται εδώ και πολλά χρόνια και από την κείμενη νομοθεσία.

Ειδικότερα, στην Ελλάδα, οι περισσότερες πλέον βιομηχανίες κατασκευαστικών υλικών έχουν υιοθετήσει πρωτοβουλίες για την ενσωμάτωση βιώσιμων πρακτικών στον τρόπο παρασκευής των υλικών τους, δημοσιεύοντας παράλληλα και το περιβαλλοντικό αποτύπωμά τους κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής αυτών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλές βιομηχανίες να ανταγωνίζονται συχνά και μεταξύ τους για τη συνεχή μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των προϊόντων τους, επενδύοντας σημαντικούς πόρους στην έρευνα και την ανάπτυξη.

Περαιτέρω σημαντικά βήματα που θα μπορούσαν να γίνουν περιλαμβάνουν την εκπαίδευση των επαγγελματιών του κλάδου σχετικά με τις βιώσιμες πρακτικές, αλλά και την ενίσχυση της νομοθεσίας που σχετίζεται με την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη κατασκευή κτιρίων. Παράλληλα, οικονομικά κίνητρα από το κράτος μπορούν να προωθήσουν τη μετάβαση του κλάδου προς την κυκλική οικονομία.

Ποιος είναι ο ρόλος της πιστοποίησης κτιρίων κατά LEED, BREEAM, WELL και άλλων διεθνώς αναγνωρισμένων συστημάτων βαθμολόγησης και συγκριτικής αξιολόγησης στην κατασκευή βιώσιμων κτιρίων; Και πώς μπορεί να βοηθήσει ο σύμβουλος βιωσιμότητας έναν κατασκευαστή ή έναν αρχιτέκτονα;

Τα πρότυπα πιστοποίησης κτιρίων, όπως το LEED, BREEAM αλλά και WELL, αποτελούν διεθνώς αναγνωρισμένες μεθόδους βαθμονόμησης και αξιολόγησης της βιωσιμότητας και άλλων συναφών παραμέτρων των κτιρίων με αξιόπιστο, αντικειμενικό και διαφανές πλαίσιο κανόνων. Με τον τρόπο αυτό επιβάλλονται βιώσιμες πρακτικές κατά την ανάπτυξη και τη λειτουργία των ακινήτων, που σε αντίθετη περίπτωση το πιθανότερο είναι ότι θα αγνοούνταν. Επιπλέον, η ευρεία χρήση των πιστοποιήσεων αυτών υποχρεώνει τις εμπλεκόμενες εταιρείες να εξελίσσονται διαρκώς.

Ο ρόλος του συμβούλου βιωσιμότητας είναι, βάσει των απαιτήσεων του ιδιοκτήτη και του διαθέσιμου προϋπολογισμού, να χαράσσει κάθε φορά τη βέλτιστη στρατηγική για την πιστοποίηση ενός έργου ακίνητης περιουσίας. Στη συνέχεια, ο σύμβουλος θα πρέπει να κατευθύνει όλους τους εμπλεκομένους σχετικά με τη μελέτη και την κατασκευή αλλά και τη λειτουργία του κτιρίου, όπου είναι αναγκαίο, προκειμένου να επιτευχθεί η ορθή εφαρμογή των απαιτήσεων.

Έχετε εικόνα αναφορικά με τον αριθμό των κτιρίων που έχουν λάβει κάποια ή κάποιες από τις παραπάνω πιστοποιήσεις στη χώρα μας; Και τι γίνεται με τις περιοχές που βρίσκονται εκτός Αθήνας;

Είναι γεγονός ότι το ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον των επενδυτών για τη βιώσιμη ανάπτυξη των ακινήτων τους, έχει οδηγήσει σε μία σημαντική αύξηση της ζήτησης για βιώσιμα ακίνητα τα τελευταία χρόνια.

Η πιστοποίηση LEED, συγκεκριμένα, αναδεικνύεται ως η δημοφιλέστερη, καθώς ήδη περισσότερα από 60 ακίνητα έχουν πιστοποιηθεί στην Ελλάδα, με τη μεγάλη πλειοψηφία αυτών να βρίσκεται στην Αθήνα. Παρ’ όλα αυτά, τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται σημαντική δυναμική και στη Θεσσαλονίκη, λόγω της ανάπτυξης μεγάλων επαγγελματικών κτιρίων, αλλά και στην ευρύτερη περιφέρεια με έμφαση στα ακίνητα φιλοξενίας. Η βρετανικής προέλευσης πιστοποίηση BREEAM έχει εφαρμογή σε ειδικών συνθηκών ακίνητα, ενώ η πιστοποίηση WELL κερδίζει έδαφος σε δημοφιλία, ιδιαίτερα μετά την πανδημία, η οποία ανέδειξε το ζήτημα της υγείας ως αναπόσπαστη παράμετρο του σχεδιασμού των σύγχρονων κτιρίων υψηλών απαιτήσεων.

Οι πιστοποιήσεις αφορούν το κτίριο σε όλο τον κύκλο ζωής του ή πρέπει να ανανεώνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα;

Τα περισσότερα προγράμματα περιβαλλοντικής βαθμονόμησης, όπως το LEED και το BREEAM, διαθέτουν διαδικασίες για την πιστοποίηση των ακινήτων τόσο για τη μελέτη και την κατασκευή τους όσο και για τη λειτουργία και συντήρησή τους. Για τη μεν πρώτη περίπτωση η αξιολόγηση αποτελεί μία φωτογραφική αποτύπωση του εκάστοτε έργου, όπως παραδίδεται μετά την αποπεράτωση των εργασιών, με την πιστοποίηση ουσιαστικά να συνοδεύει το κτίριο για όλον τον κύκλο ζωής του. Για τη δεύτερη περίπτωση, και καθώς αξιολογούνται παράμετροι σχετικά με τη λειτουργία και τη συντήρηση, απαιτείται επαναξιολόγηση ανά τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να διατηρηθεί η πιστοποίηση, ενώ το ίδιο ισχύει και για προγράμματα αξιολόγησης με έμφαση στην υγεία των χρηστών, όπως είναι το WELL.

Υπάρχουν ανάλογες πιστοποιήσεις για τα υλικά κατασκευής, όπως είναι για παράδειγμα το αλουμίνιο, που μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα στην παρούσα έκδοση, το οποίο αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα κυκλικής οικονομίας, αφού μπορεί να ανακυκλώνεται πλήρως χωρίς να χάνει τις ιδιότητές του;

Η Περιβαλλοντική Δήλωση Προϊόντος (EPD) αποτελεί ένα ανεξάρτητα επαληθευμένο και δημοσίως διαθέσιμο έγγραφο, που μεταφέρει διαφανείς και συγκρίσιμες πληροφορίες σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προϊόντων στον κύκλο ζωής τους. Με τον τρόπο αυτό, όλα τα υλικά, μεταξύ των οποίων και το αλουμίνιο, γνωστοποιούν το περιβαλλοντικό αποτύπωμά τους και τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.

Επιπλέον, η πρωτοβουλία Aluminium Stewardship Initiative (ASI) αποτελεί μια πρωτοβουλία που αποσκοπεί στην προώθηση της αειφορίας σε όλη την αλυσίδα αξίας του αλουμινίου. Το πρότυπο επιδόσεων ASI καλύπτει κρίσιμες πτυχές που επηρεάζουν ολόκληρη την αλυσίδα αξίας του αλουμινίου, συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, της διαχείρισης αποβλήτων, της διαχείρισης υλικών, της βιοποικιλότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Θα μπορούσατε να κάνετε μία πρόβλεψη αναφορικά με το μέλλον της κυκλικής οικονομίας και τη βιωσιμότητα στην κατασκευή κτιρίων;  Ποιες είναι οι βασικότερες προκλήσεις που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι κατασκευαστές και οι αρχιτέκτονες και ποιες θα μπορούσαν να είναι οι πιθανές λύσεις στις προκλήσεις αυτές;

Η μετάβαση σε συνθήκες κυκλικής οικονομίας απαιτεί σοβαρές επενδύσεις με γνώμονα τον κύκλο ζωής των κτιρίων και όχι απλώς την όποια επιβάρυνση του αρχικού προϋπολογισμού. Οι απαιτήσεις και τα πλαίσια που διέπουν την ανάπτυξη ακινήτων είναι ξεκάθαρα σχετικά με τον τρόπο που αντιλαμβάνονται οι επενδυτές την αξία των βιώσιμων ακινήτων. Ωστόσο, για να επιτευχθεί η μετάβαση με αποτελεσματικότητα πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς (κατασκευαστές, μελετητές κ.τ.λ.) να αναγνωρίσουν τη σημασία της διαρκούς εκπαίδευσης και ενημέρωσής τους, αλλά και της αναγνώρισης ότι θα απαιτηθούν υπερβάσεις στον τρόπο που υλοποιούνται τα έργα, με σκοπό να καταστούν βιώσιμα και ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή. Τέλος, είναι σημαντικό να κατανοηθεί πως ό,τι δε γίνεται εγκαίρως, στο μέλλον θα απαιτηθούν πολλαπλάσιοι πόροι για να γίνει.