Πολύ πριν την τεχνητή νοημοσύνη και τα φουτουριστικά σχέδιά της, ο Καταλανός αρχιτέκτονας Antoni Gaudí, γεννημένος τον Ιούνιο του 1852, έγινε διάσημος για τα ασυνήθιστα κτίριά του, που μοιάζουν να λειώνουν κάτω από τον ισπανικό ήλιο.

Ο πρωτοποριακός σχεδιασμός του τον κατέστησε εμπνευστή μιας μοναδικής, προσωπικής και ασύγκριτης αρχιτεκτονικής γλώσσας που αψηφά την ταξινόμηση. Ποιος ενδιαφέρεται, άλλωστε, να ταξινομήσει το έργο του Gaudí στον καταλανικό μοντερνισμό ή αλλού, όταν βλέπει μπροστά του τα κτίριά του, που μοιάζουν να έχουν ξεφύγει από παραμύθι.

Εμπνευσμένος από τα καλλιτεχνικά ρεύματα του παρελθόντος, την ισλαμική και τη γοτθική αρχιτεκτονική, αλλά και την καταλανική φύση, θέλησε μέσα από το έργο του να ανανεώσει την τοπική αρχιτεκτονική έκφραση, επεξεργαζόμενος νέες φόρμες. Το αρχιτεκτονικό στιλ του χαρακτηριζόταν από οργανικά σχήματα, ζωηρά χρώματα, περίπλοκες λεπτομέρειες και ευφάνταστα σχέδια. Το εύρος των μορφών, οι υφές και η πολυχρωμία του έργου του, καθώς και ο ελεύθερος εκφραστικός τρόπος με τον οποίο συνθέτει τα στοιχεία της τέχνης του, τον κατέστησαν ιδιαίτερα δημοφιλή.

Οι περίπλοκες γεωμετρίες των κτιρίων του Gaudí δίνουν την εντύπωση ότι πρόκειται για φυσικά αντικείμενα σε πλήρη συμφωνία με τους νόμους της φύσης. Κάθε λεπτομέρεια των κτιρίων του είναι προσεκτικά σχεδιασμένη, ώστε να περιλαμβάνει υλικά όπως κεραμικά, χρωματιστό γυαλί, σφυρήλατο σίδηρο (το αλουμίνιο δεν ήταν ακόμα δημοφιλές) και ξύλο. Εισήγαγε, επίσης, νέες τεχνικές στη χρήση των υλικών, όπως η χρήση κεραμικών απορριμμάτων. Άλλωστε ο ίδιος πίστευε ότι η Αρχιτεκτονική είναι ένα σύνολο πολλών τεχνών που συνδυάζονται αρμονικά σε μία.

Τα έργα του, εφτά από τα οποία έχουν ανακηρυχθεί από την UNESCO ως Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς, εξακολουθούν να επιδρούν στη σύγχρονη αρχιτεκτονική και να εμπνέουν ανθρώπους από όλο τον κόσμο, που συρρέουν στη Βαρκελώνη για να τα θαυμάσουν από κοντά. Τα πιο διάσημα από αυτά, La Sagrada Familia, Casa Milà (La Pedrera), Casa Batlló και Park Güell, συνδυάζουν με μοναδικό τρόπο στοιχεία της φύσης και της καταλανικής κουλτούρας.

Το αξεπέραστο έργο του Gaudí επηρέασε πολλούς μεταγενέστερους αρχιτέκτονες, όπως ο Pupurull, ο Toyo Ito, ο Octavio Mendoza και ο Von Jour Caux (Toshiro Tanaka), που αποκαλείται ο «Ιάπωνας Gaudí» για την παρόμοια λογική και εκφραστικότητα που διαμορφώνουν τα έργα του.

Οι καμπύλες της Zaha Hadid και η ατέρμονη ροή

Η ρευστότητα, ως κεντρικό στοιχείο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, χαρακτηρίζει και τα κτίρια της Zaha Hadid, της οραματίστριας Ιρακινής αρχιτέκτονα, που κέρδισε παγκόσμια αναγνώριση χάρη στο πρωτοποριακό έργο της. Γεννημένη στη Βαγδάτη το 1950, με σπουδές στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού και έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, η Hadid ήταν η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με το Βραβείο Αρχιτεκτονικής Pritzker (το 2004) και το βραβείο Stirling, το οποίο έλαβε πολλές φορές.

Η χρήση ρευστών σχημάτων, τολμηρών καμπυλών και δυναμικών μορφών συνθέτουν το αρχιτεκτονικό στιλ της. Τα έργα της δημιουργούν την εντύπωση μια συνεχούς, εξελισσόμενης κίνησης. Οι καμπύλες ηρεμούν τις αισθήσεις και έχουν τη δική τους ροή. Μοιάζουν με ποτάμι που κυλά ανενόχλητο, σε μια πορεία χωρίς τέλος, σε διαρκή κυκλική κίνηση, συνδέοντας τους κτιριακούς όγκους και ακολουθώντας τις διαδρομές και τη μεταβολή που επιβάλλει η ρευστότητα. 

Η Hadid θεωρούσε την Αρχιτεκτονική ως μια κοινωνική τέχνη. Αυτό που την ενδιέφερε πρωτίστως, όπως είχε πει η ίδια, είναι το πώς θα κινείται ο άνθρωπος μέσα στα έργα της. Χρησιμοποιώντας στοιχεία του παραδοσιακού ισλαμικού αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και ενσωματώνοντας προηγμένες τεχνολογίες και υλικά, όπως το αλουμίνιο, επιζητούσε να επεκτείνει τα όρια της Αρχιτεκτονικής. Μερικά από τα αξιοσημείωτα έργα είναι το Πολιτιστικό Κέντρο Heydar Aliyev στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, η Όπερα Guangzhou στην Κίνα και το στάδιο AL Janoub στο Αλ Βακράχ του Κατάρ.

Η επιρροή της Hadid στην Αρχιτεκτονική είναι ιδιαίτερα σημαντική. Με την καινοτόμο προσέγγισή της αμφισβήτησε τις συμβάσεις του σχεδιασμού και ενέπνευσε αμέτρητους αρχιτέκτονες και σχεδιαστές σε όλο τον κόσμο. Έφυγε από τη ζωή το 2016, αφήνοντας πίσω της ένα μνημειώδες έργο και αρκετούς επιγόνους. Η κληρονομιά και η συνεισφορά της στον τομέα της Αρχιτεκτονικής εμπνέουν και διαμορφώνουν τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του παρόντος και, κυρίως, του μέλλοντος.