Menu
Ο Νίκος Κτενάς υπήρξε ένας από τους πιο γνωστούς και πρωτοπόρους αρχιτέκτονες με διεθνή φήμη, αλλά όχι μόνο αυτό. Ήταν, επίσης, ένας διανοούμενος, ένας βαθιά σκεπτόμενος άνθρωπος που έβαζε στο κέντρο της τέχνης και της δράσης του τον άνθρωπο. Η αρχιτεκτονική του, βαθιά επηρεασμένη από το έργο του Le Corbusier και τους αρχιτέκτονες του Ticino, στο πλευρό των οποίων μαθήτευσε, χαρακτηρίζεται από κτίρια – πρίσματα από γυμνό σκυρόδεμα συνδυασμένο με μέταλλο και ξύλο, ώστε να αξιοποιούνται οι αντιθέσεις του κρύου και του ζεστού. «Μου αρέσει πολύ να χρησιμοποιώ αυτή την εύπλαστη σύγχρονη πέτρα που είναι το σκυρόδεμα ως φέρουσα δομή, εμφανής, σε ανεπίχριστη μορφή και η οποία οριοθετεί τον ζωτικό χώρο του κάθε κτιρίου», είχε πει σε συνέντευξή του.
Στα έργα του κυριαρχεί ένας ζωντανός διάλογος ανάμεσα σε αντιθετικά στοιχεία: στο δημόσιο και το ιδιωτικό, στο εσωτερικό και το εξωτερικό, στο άχρωμο και το χρωματιστό, στο ανόργανο και το οργανικό. Στην αρχιτεκτονική του διακρίνει κανείς μια σύνθετη γεωμετρία που διέπεται από αρμονικές χαράξεις και χρυσές τομές. «Το γεγονός ότι είμαι λάτρης της γεωμετρίας, των αναλογιών και πάντα της απλότητας στην έκφραση του αρχιτεκτονικού αποτελέσματος, δίνουν στο έργο μου μια μορφολογική αλλά και ουσιαστική αναγνωρισιμότητα, επιδεικνύοντας την ερευνητική πορεία μου». Για τον Κτενά, η αρχιτεκτονική είναι έρευνα της ανθρώπινης ύπαρξης αναφορικά με τον τρόπο που θα υπάρξει ζωή σε μια επιλεγμένη τοποθεσία: «Το να ζούμε καλύτερα σημαίνει να είμαστε ανοικτοί στην ανανέωση και την εξέλιξη. Μια λανθασμένη σχέση με τον ευρύτερο χώρο ισούται μ’ ένα λανθασμένο αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα. Έτσι το πιο ωραίο κτίριο θα παρέμενε για πάντα μια λάθος αρχιτεκτονική!»
Πιστός στις θεμελιώδεις αρχές της κλασικής αρχιτεκτονικής, μέσα από το έργο του τις εκφράζει και τις αναπαράγει, με αναφορές σε διεθνή πρότυπα που ενσωματώνονται στο τοπίο. Παρά το πλούσιο υπόβαθρό του, τη δημιουργικότητα, την ευρυμάθεια και την παιδεία του, δε σταματούσε ποτέ να διδάσκεται, ακόμα και μέσα από τα μαθήματα που παρέδιδε στους φοιτητές του: «Η διδασκαλία είναι για μένα ένα αναπόσπαστο κομμάτι της δουλειάς και της ζωής μου και συνεπώς αποτελεί μια τεράστια πηγή έρευνας κι έμπνευσης, κάτι σαν να επεξεργάζεσαι συνεχώς 20-30 έργα ταυτόχρονα», είχε παραδεχτεί σε συνέντευξή του.
Ένα από τα πλέον γνωστά και αναγνωρίσιμα έργα του είναι το Inside-Out, ένα κτίριο με κρεμαστούς κήπους στο Νέο Ψυχικό, που επαναπροσδιόρισε τη δομή και την αισθητική της αθηναϊκής πολυκατοικίας και του ακάλυπτου και κοινόχρηστου χώρου και τιμήθηκε με το Βραβείο Αρχιτεκτονικής 2013-2017 του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής για το πρωτοπόρο design και την καινοτομία του. «Όλα μου τα κτίρια προσπαθώ να χαρακτηρίζονται από μια αυστηρά μορφολογική απλότητα, κατασκευασμένη από υλικά που αποδίδουν στο έργο μια “δομική αλήθεια”, καθιστώντας έτσι εμφανή την “ηθική” διάσταση της αρχιτεκτονικής». Βαθιά πεποίθηση του Κτενά ήταν ότι υπάρχει μια ηθική διάσταση στη δραστηριότητα του αρχιτέκτονα ως διανοούμενου, «σε μια προσπάθεια να οραματιστεί τον κόσμο πάνω σε ουσιαστικές πολιτιστικές αρχές». Πίστευε ότι «ο αρχιτέκτονας πρέπει να προσέχει ακόμα και τις ταπεινές κατασκευές, να έχει κριτική αντίληψη των πραγμάτων, να “κοιτάζει” και όχι απλά να “παρακολουθεί”, διότι η εκπαίδευσή του είναι συνεχόμενη και δεν τελειώνει ποτέ».
Ο Κτενάς θεωρούσε ότι «το μεγάλο πρόβλημα στη σημερινή κοινωνία των γραφειοκρατών και των οικονομικών μοντέλων, είναι η περιθωριοποίηση της σκέψης, όπου όλο και πιο συχνά περιορίζει την αρχιτεκτονική στη παραγωγή εντυπωσιακών και μόνον εικόνων μιας προαποφασισμένης αστικής και μη πολεοδομικής ανάπτυξης, βάσει αποκλειστικά οικονομικών κριτηρίων». Ωστόσο, συμβούλευε τους φοιτητές του «να μη σκέφτονται το μέλλον τους με οικονομικά κριτήρια, τα οποία για κάθε δραστηριότητα αποτελούν μια μεταβλητή παράμετρο, και να ακολουθούν την καρδιά τους και τις αξίες στις οποίες πιστεύουν με πάθος», όπως έκανε άλλωστε και εκείνος σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Ο Νίκος Κτενάς (1960-2022) γεννήθηκε το 1960 στον Πειραιά. Από το 1978 έως 1983, μετά από σπουδές Μαθηματικών, Φυσικής, Μουσικής Θεωρίας και εισαγωγικών μαθημάτων στην Αρχιτεκτονική σε διάφορες σχολές στις Ηνωμένες Πολιτείες, μεταξύ των οποίων τα Columbia University, Syracuse University και The Cooper Union, αποκτά το πτυχίο του στην Αρχιτεκτονική από το Cornell University, Ithaca, New York.
Από το 1984 έως το 1992 διδάσκει στο EPFL_École Polytechnique Fédérale de Lausanne στην Ελβετία στην έδρα του Luigi Snozzi. Ανοίγει το αρχιτεκτονικό γραφείο του στο Lugano το 1987 και στην Αθήνα το 1993.
Από το 1992 και μετά είχε προσκληθεί σε διάφορες ελληνικές και ευρωπαϊκές σχολές αρχιτεκτονικής. Από το 2005 ήταν επισκέπτης καθηγητής Αρχιτεκτονικής στην Accademia di Architettura στην πόλη Mendrisio της Ελβετίας και από το 2009 στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στον Βόλο. Είχε διευθύνει διάφορα εργαστήρια αρχιτεκτονικής στην Ευρώπη όπως τα «Lid’A2»_Università degli Studi Mediterranea, Reggio Calabria, Πολυτεχνείο Κρήτης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων, «SE de Projet intensif ENSA-V»_École Nationale Supérieure d’architecture de Versailles, «SIA»_DA / Universidade Autónoma de Lisboa κ.ά.
Είχε δώσει διαλέξεις σε διάφορες ευρωπαϊκές σχολές και πόλεις. Ήταν δημιουργός περισσότερων από 80 έργων και το έργο του έχει εκτεθεί στο ‘ΝΑΙ’ (Netherlands Institute of Architecture του Ρότερνταμ), στο «Archivio Cesare Cattaneo» στο Κόμο, στην «Pavillon de l’Arsenal» του Παρισιού, ενώ είχε προσκληθεί στην «7η Biennale Αρχιτεκτονικής» στη Βενετία. Είχε λάβει πολυάριθμα βραβεία και διακρίσεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, με τελευταία την «Ειδική Διάκριση» για τρία υλοποιημένα έργα του από το EIA-Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής στον ανά τετραετία θεσμό «Βραβεία Αρχιτεκτονικής 2008».
Πηγή: Τα εντός εισαγωγικών αποσπάσματα προέρχονται από συνέντευξή του στο Ando.gr και το βιογραφικό σημείωμα από το blod.gr.
© 2023 Alumini. All rights reserved.
Developed & Designed by Energy Marketing
